Konut yatırımında yeni ödeme aracı kripto

Birol BOZKURT

Türkiye’de bugünlerde kripto para varlıklar yasası gündemdeki yerini korurken, dünyada sadece dijital platformlar ile sınırlı kalmayan kripto paraların kullanım alanı giderek yaygınlaşıyor. İspanya, Kuzey Kıbrıs, Karadağ ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde kripto para ile konut yatırımı yapmak mümkün.

Türkiye’de de bazı anlaşmalı müteahhitlerin ödeme aracı olarak kripto parayı kabul ettiği bilinse de henüz yaygın hale gelmiş değil. Ancak bu alanda öncü ülkelerin başında Birleşik Arap Emirlikleri geliyor. Malumunuz BAE’nin Dubai şehri son yıllarda Türklerin en fazla konut yatırımı yaptığı yerlerin başında geliyor.

Türkler ayrıca Dubai’de gayrimenkul yatırımı yaparken kripto paraları kullanmaya başladı. Dubai’de kripto para ile konut yatırımının detaylarını Vartur Emlak Yöneticisi Uluslararası Broker Şerif Nadi Varlı ile konuştuk. Dubai’de yatırım yapan Türklerin her 10 konuttan birini kripto para ile aldığını söyleyen Şerif Varlı, Türk alıcıların ilk kez en üst sıralara yerleştiğini ve 300 bin dolardan 130 milyon dolara kadar geniş bir fiyat skalasında ilgi gösterdiklerini dile getiriyor.

Dubai’de gayrimenkul alan Türk sayısında son 1 yıldır ciddi bir artış olduğunu söyleyen Şerif Varlı, “Bunların arasında kripto paraları ödeme yöntemi olarak kullanan yatırımcılarda oluyor. Yaklaşık her 10 gayrimenkul yatırımından 1’inin kripto paralarla yapıldığını söyleyebiliriz” dedi.

Kripto para ile konut alım süreci nasıl işliyor?

Dubai’de her müteahhidin kripto parayı kabul etmediğini belirten Varlı, kripto para ile işlem yapmaya açık olan işletmeleri bulmak gerektiğini vurguluyor.

Varlı Dubai’deki kripto para ile yatırım sürecini şöyle anlatıyor; “Kripto para kabul eden bir emlakçı veya geliştirici bulduktan sonra, satış şartlarında anlaşmanız gerekir. Bu, genellikle kripto paranın anlaşma anındaki değerine göre belirlenen fiyatı içerir. İşlemin Dubai’nin emlak düzenlemelerine uygun olduğundan emin olmak gerekiyor. Anti-para aklama (AML) yasalarına uygun olarak kripto paranın kaynağını kanıtlamanız gerekebilir.

Ödeme süreci, anlaşmalı kripto para miktarının cüzdanınızdan satıcının cüzdanına transfer edilmesini içerir. Her iki tarafın güvenliği için bu, bir emanet hizmeti aracılığıyla yapılabilir. Akıllı kontrat kullanımı, işlem sürecini otomatikleştirip güvence altına alabilir. Ödeme onaylandıktan sonra, mülk tapusu adınıza devredilecektir.”

“Dubai’de 6 milyon dolara kripto ile konut alındı”

Yakın zamanda 6 milyon dolarlık bir daire satışında kripto kullanımına şahit olduklarını ifade eden Şerif Varlı, “Ödeme yöntemi olarak kriptoyu tercih eden müşteri sayısında net bir sayı olmasa da 2023 yılında toplam 173 milyar dolarlık satışın 166 bin 400 işlemde gerçekleştiğini biliyoruz. Buda ortalama bir gayrimenkulun 1 milyon doların üstünde olduğunu gösteriyor. Türklerin satın aldığı bizim aracılık ettiğimiz satışlarda yoğunluğun 400-500 bin dolar civarı gayrimenkullerde olduğunu görüyoruz” diye konuştu.

“Dubai’de sıfır vergi yatırımcıyı cezbediyor”

Türklerin gayrimenkul yatırımı için dünyaya açıldığını ifade eden Vartur Emlak Yöneticisi Uluslararası Broker Şerif Varlı, özellikle Dubai, Londra ve Miami’nin bu yatırımlarda ön plana çıktığını söylüyor. Varlı, bunun sebebi olarak döviz bazlı kira getirisinin cazip olmasını ve ödeme koşullarının Türkiye’ye oranla daha uygun olmasını gösteriyor.

Şerif Varlı, Dubai’nin son dönemde neden ön plana çıktığını şu şekilde açıklıyor; “Müteahhitlerin ödeme kolaylıkları buradaki ana etken aslında yüzde 20 peşinatla bütçesinin üstünde düzenli geliri olan yatırımcılara yatırımını büyütme şansı tanıyor. Ayrıca yüksek dolar bazlı kira gelirleri, Dubai nüfusunun hızlı artışı ve sıfır vergi politikası ile gelir vergisi, kira vergisi, değer artış vergisi ödenmiyor olması yatırımcıyı cezbediyor.”

Dubai’de konut yatırımına vergi yok

Dubai’de ev almanın özellikle projeden daire satın almanın kumbarada para biriktirmek gibi olduğunu ifade eden Şerif Varlı, “Bugün 500 bin dolarlık bir daireyi %20 peşinat yani 100 bin dolarla adınıza sözleşme yapabiliyorsunuz. Ve her 6 ayda %5 yani 25 bin dolar ödeme yaparak teslime kadar dairenin %50 sini ödemekle yükümlüsünüz. Bu da şunu getiriyor bugün 500 bin dolara satın aldığınız daire teslime kadar %30 değerlense teslimde 650 bin dolar değere ulaşacak ve siz o güne kadar sadece %50 sini 250 bin dolarını ödediğiniz için yatırım yaptığınız 250 bin dolar değerlenerek 400 bin dolara çıkmış oluyor.

Ve geri kalan ödemekle yükümlü olduğunuz 250 bin dolar hazırda elinizde yoksa kalan parayı ödeyecek durumda değilseniz önünüzde 2 seçenek var. Birinci seçenekte daireyi 650 bin dolara satarak kalan %50’yi ödemeden 150 bin dolar kârınızı alıp çıkabilirsiniz. İkinci seçenekte ise konut kredisi kullanarak kalan %50’yi 25 yıla kadar taksitlendirip kalan ödemenizi yayabilirsiniz. Ve bu durumda daireyi kiraya verseniz, evin kira geliri banka kredisini ödüyor ve size bir o kadarda kâr bırakıyor” diye konuştu.